Jaarprogramma 2020: Made to Measure
Elk jaar staat er bij OPA een jaarthema centraal om het programma te kunnen duiden en vakgebieden te verbinden met relevante onderwerpen uit de maatschappij. In 2020 is dit Made to Measure, hiermee gaan we gezamenlijk op onderzoek uit naar de verschillende schalen van ontwerp, de mogelijkheden en beperkingen van schaal. Hiermee denken wij de huidige stand en ontwikkelingen van de sector en individuele disciplines te kunnen duiden.
Het werkveld of de reikwijdte van ontwerp, in de breedste zin van het woord, beweegt zich in twee richtingen. Aan de ene kant steeds meer naar binnen, bijvoorbeeld ontwerpen die volgens de gedragspsychologische motivatietechniek ‘nudge’ bepaald gewenst gedrag stimuleren of de synthetische biologie die al spreekt over ‘designer DNA’. En aan de andere kant steeds verder naar buiten: zo presenteerde NASA in april drie typen woon- en werkomgevingen voor op Mars, gebouwd van lokale Mars-bronnen of gerecycled materiaal van de Mars-lander. Een ander voorbeeld zijn de plannen voor gigantische zonnereflectoren om de opwarming van de aarde tegen te gaan. Het lijkt erop dat de invloed van ontwerpers verder gaat dan ooit: van micro tot macro - van celstructuur tot heelal. Wat betekent dit voor het ontwerpwerkveld? Krijgt elk vakgebied: biologie, psychologie of scheikunde een eigen ontwerpafdeling? Of is alles straks design?
Een belangrijke vraag daarbij is: hoe nu ontwerper te zijn? Maak je een keuze in de schaal waarop je wilt werken? Of ben je een generalist die samenwerkt met specialisten, wisselend van thema en schaal? Ook schaal van impact verandert: ontwerp je voor hele wereld of een specifieke doelgroep? Op welke schaal heb je nog invloed als ontwerper? En wil je wel invloed hebben op elke schaal? Of moeten er dingen ‘on-ontworpen’ blijven?
Verschillende schalen als waardevol perspectief
Ontwerpers en vormgevers krijgen invloed op elk aspect van het leven: van ons lichaam en geest tot omgeving en atmosfeer. Met dit jaarprogramma zorgen we voor een nieuw perspectief voor het vakgebied, zodat zij deze invloed kunnen duiden. Waarbij de focus van dit perspectief niet zozeer ligt op verschillende disciplines als meer op de kijk op verschillende schalen ligt. We laten ontwerpers kennis maken met en inspireren door informatie uit andere vakgebieden (van mode tot wetenschap tot politiek en macht). Verder zoeken we daar in de afwisseling tussen fysieke schaal (grootte van het ontwerp) tot abstracte schaal (impact of bereik). En besteden we aandacht aan vraagstukken als: op welke onderdelen van het ontwerpproces is schaal van invloed? Kan schaal van problematiek een aanleiding zijn voor ontwerp? Welke invloed heeft schaal op bijvoorbeeld productie en distributie? De waarde van dit nieuwe perspectief ligt onder andere in het ontstaan van nieuwe samenwerkingen en combinaties in kennis en ontwerp bij onze doelgroep.