Welcome to Sodom - de film waar het om draaide tijdens Cirkeldenkers, de avond georganiseerd door OPA en Movies that Matter On Tour in het Focus filmtheater, Arnhem. Een zeer confronterende documentaire over leven, wonen en werken op de grootste elektronica-afvalberg van Afrika. Circulariteit en duurzaamheid zijn onderwerpen waar we niet meer omheen kunnen. Hoe kunnen we met zijn allen deze afvalberg reduceren? Hoe kunnen we beter omgaan met onze schaarse grondstoffen en onze impact op onze omgeving minimaliseren? Als zelfproducerend meubelmerk Arco zullen we proberen te schetsen hoe wij als bedrijf proberen om te gaan met dit complexe onderwerp en waar we daarbij tegenaan lopen.

Als 115 jaar oud familiebedrijf zit het langetermijndenken in ons bloed. Al 4 generaties staat vakmanschap en liefde voor hout centraal. Wij maken tafels en daar zijn we goed in. Tafels om aan te werken, te vergaderen, te eten, te lachen en te leven. Tafels om de wereld van morgen aan te bespreken. Want de wereld van morgen, daar hebben we een heldere visie op. In een tijd waarin spullen steeds sneller hun waarde verliezen, willen wij juist waarde toevoegen. We willen mooie, duurzame producten maken met een maatschappelijke relevantie. Zo kiezen we bewust voor een ingetogen stijl, die niet teveel aan mode-grillen onderhevig is en werken we met natuurlijke materialen.

Als 115 jaar oud familiebedrijf zit het langetermijndenken in ons bloed.

Achterhoekse nuchterheid
Het is een bewuste keuze dat wij anno 2019 nog steeds in Nederland produceren, met de kennis en kunde van medewerkers uit de regio. We zijn loyaal aan onze omgeving. En dat betekent dat we niet van ver halen, wat ook dichtbij te krijgen is. In onze fabriek in Winterswijk ontwerpen, ontwikkelen en produceren we onze producten. En nog beter: dat produceren doen we pas nadat er een product besteld is. Zo blijven er nooit onverkochte stukken achter en verspillen we dus geen grondstoffen.

We love wood
Wij maken tafels. En het liefst van hout. Wij werken grotendeels met Europees hout dat verantwoord gekapt en van zo dichtbij mogelijk gehaald is. Hout is een natuurlijk materiaal en geen boom is hetzelfde, hierdoor heeft elk meubel zijn eigen, unieke houtbeeld. En dat geeft een meubel karakter. Daarnaast is hout een hernieuwbaar materiaal: bomen kunnen na 20 tot 120 jaar 'geoogst' worden. Dit in tegenstelling tot grondstoffen zoals aardolie en erts die eeuwen nodig hebben om tot ontwikkeling te komen. Als de bossen waaruit het hout wordt geoogst op een duurzame manier beheerd worden, kunnen deze bossen voorzien in een onuitputtelijke grondstoffenbron. Bomen leggen CO2 vast in de vorm van hout. De winning en productie van hout kosten relatief weinig energie. Als je het hout, aan het einde van zijn levensduur, weer verbrandt, dan komt de eerder vastgelegde hoeveelheid CO2 vrij. Dit maakt dat we hout kunnen omschrijven als een CO2-neutraal materiaal. En daar komt nog eens bij dat het gewoon een heel sterk en mooi materiaal is!

Local wood
In 2015 hebben wij de Local Wood-collectie geïntroduceerd: een collectie meubels gemaakt van hout uit de directe omgeving (Nederland en Duitsland) van onze fabriek. Deze collectie wordt gemaakt van PEFC gecertificeerd eiken. Wij willen de kwaliteit van dit lokale hout benutten en eventuele 'imperfecties' juist vieren. Zo blijven de unieke, door de natuur gevormde noesten van het hout zichtbaar in het blad. Door te werken met hout uit de omgeving, verkleinen we onze impact direct. Een groot deel van de milieu-impact die je als bedrijf maakt, wordt veroorzaakt door transport. Door het hout van dichtbij te halen, maken we geen onnodige vervoerskilometers en verspillen we geen energie.

Zo worden wij als bedrijf uitgedaagd om uit te zoeken op welke vlakken wij onszelf nog kunnen en moeten verbeteren. 

Certificering
Certificaten worden steeds belangrijker, met name in de projectmarkt. Bedrijven willen steeds vaker een WELL, LEED of soortgelijk certificaat behalen. Of zij al dan niet een certificaat krijgen, hangt af van veel verschillende factoren. Zo worden er onder andere eisen gesteld aan het stedenbouwkundigplan, aan energie en klimaat, maar ook aan het interieur. En dat is alleen maar goed. Zo worden wij als bedrijf uitgedaagd om uit te zoeken op welke (duurzaamheid) vlakken wij onszelf nog kunnen en moeten verbeteren. Want dat vinden we belangrijk. Momenteel onderzoeken wij, aan de hand van het EU eco-label, waar de materialen die wij verwerken al aan voldoen en hoe we ze nog kunnen verbeteren. De prioriteit ligt bij het hout. Logisch, dit is tenslotte de grondstof die wij het meeste verwerken. Op dit moment is zo’n 75% van het hout dat wij verwerken FSC of PEFC gecertificeerd. Dit is al een mooi percentage, maar voor ons is het nog niet genoeg. Aan het einde van 2019 moet al het hout dat wij verwerken in onze producten FSC of PEFC gecertificeerd zijn. Ook de lakken waar we onze producten mee afwerken, willen we dit jaar vervangen voor watergedragen lakken.

Product eco passport
Naast de hogere eisen die er door de markt worden gesteld en de grote vraag naar certificeringen, wordt er ook steeds meer om transparantie gevraagd. En terecht. In een wereld waarin alles praktisch op straat ligt, is het logisch dat mensen willen weten waar hun duur gekochte meubel uit bestaat en of deze wel duurzaam is. Om die reden hebben wij voor ieder product een Product ECO Passport opgesteld: een duidelijk overzicht van de materiaalsamenstelling met gewichtspercentages van ieder product. Wij vinden het belangrijk hier zo transparant mogelijk over te zijn.

Refurbish
Ondanks onze Achterhoekse nuchterheid, durven we wel te stellen dat onze tafels van hoge kwaliteit zijn. En een kwalitatief product gaat héél lang mee. Dat neemt niet weg dat een tafel op den duur gebruikssporen zal vertonen. Deze geven het product karakter. Ze vertellen een persoonlijk verhaal. Voldoet het product op een gegeven moment toch niet meer aan de verwachtingen? Dan kunnen wij de tafel een opknapbeurt geven in onze fabriek. Daarna ziet de tafel er weer als nieuw uit. Klaar om nog meer herinneringen aan te maken…

Circulariteit
Het circulaire model gaat er vanuit dat producten van nu de grondstoffen zijn voor later. Deze benadering staat haaks op de wegwerp- en vervang-cultuur, die een enorme impact heeft op de aarde. Cramer (2014) onderscheid verschillende niveaus van circulariteit. Arco focust zich momenteel op reduce (lightweight, duramas), repair (onderhoudsprogramma/set), refurbish (opknapbeurt) en recycle (hergebruik) - maar het doel is om steeds meer niveaus mee te nemen in het ontwerp- en ontwikkelproces.

De focus op duurzaamheid, het verlengen van de levensduur van producten en respectvol omgaan met het milieu biedt de mogelijkheid tot nieuwe business modellen en dus nieuwe kansen. Zo zien we bijvoorbeeld mogelijkheden om meer in contact te komen met de eindgebruiker. Tegelijkertijd staan we ook voor nieuwe uitdagingen. Hoe bereiken we die eindklant? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat dit nieuwe model naast ons reguliere verkoopkanaal, de retailers, kan bestaan? Hoe richten we het logistiek in? Hoe gaan we om met de hogere kosten? En hoe enthousiasmeren we de 'gewone' consument die over het algemeen nog weinig bezig is met duurzaamheid en hier zeker niet de hoogste prijs voor wil betalen? Kortom, het inzetten op duurzaamheid zorgt voor voldoende denkstof.

Helaas hebben wij geen directe oplossing voor de problematiek zoals we die gezien hebben in Welcome to Sodom en we realiseren ons dat wij als bedrijf (en maatschappij) nog veel werk te doen hebben.

Jorre van Ast | Arco

Jorre van Ast - ontwerper en vierde generatie creatief directeur van familiebedrijf Arco - schreef dit artikel naar aanleiding van zijn presentatie tijdens de OPA-avond Cirkeldenkers, over circulair ontwerpen.

arco.nl

Steun OPA door member te worden en krijg naast gratis toegang tot onze avonden nog vele extra’s!