Bob Elzen: Low&Bonar

Colback. Het is een materiaal dat voor de leek geen belletje zal doen rinkelen. Toch wordt Colback gebruikt voor tal van toepassingen. In 2017 startte producent Low & Bonar - in Nederland gevestigd op IPKW in Arnhem - het project In4nite: een samenwerking met – hoofdzakelijk Arnhemse – designers. Een gesprek met Bob Elzen, projectleider voor In4nite vanuit Low & Bonar en lid van de Raad van Advies van OPA.

Origami met plastic
Wat Colback is? De korte versie: een kunststof. Een non-woven synthetische textielsoort om precies te zijn. Het materiaal wordt gemaakt van kunststof filamenten die door middel van warmte aan elkaar gesmolten worden. Het resultaat: een stevig materiaal, dat geproduceerd kan worden zonder gebruik van (chemische) lijm. "Colback is sterk, makkelijk te kleuren en kan transparant gehouden worden.” Bovendien, legt Elzen uit, is het heel goed te vouwen. Met een knipoog: "Handig als je van origami houdt.”

Wat dat aan producten kan opleveren, is onder meer te zien aan de werken die uit In4nite zijn gerold. Tot dusver gingen tien Arnhemse ontwerpers aan de slag met Colback in het kader van dit project. De ontwerpen van beide jaren waren te zien op de Dutch Design Week in Eindhoven. Tijn van Orsouw maakte van het materiaal verstelbare zonneschermen voor op het raam. Die zijn, inderdaad, gevouwen. Joris de Groot gebruikte vouwtechnieken die gebruikt worden bij lucht – en waterfilters voor zijn stoel.

Een totaal andere toepassing werd gevonden door Rick Tegelaar. Die ontwikkelde in 2017 een nieuwe techniek: 3D-printen met Colback. In 2018 maakte hij met deze techniek touwen van Colback. Mieke van den Hout – die onlangs voor Driving Dutch Design/ABN AMRO het gezicht van ontwerpend Nederland werd - gebruikte Colback voor een akoestisch kamerscherm. Elzen: ,"We vroegen ons af: hoe zien geluidsgolven eruit? Het scherm is zo ontwikkeld dat het geluidsgolven opvangt.” Het resultaat: panelen die omgevingsgeluid absorberen en zo de ruimte veraangenamen.

Duurzaamheid
Low & Bonar profileert zich als duurzaam bedrijf – hun slogan: contributing to a more sustainable world. Met verhalen over microplastics en de plasticsoep in de oceanen wellicht een gekke stempel voor een organisatie die kunststoffen produceert. Wat is er duurzaam aan Colback? Dat zit hem allereerst in het beperken van de hoeveelheid materiaal, legt Elzen uit. "Bijvoorbeeld door minder materiaal in te zetten, of met zelfde materiaalinzet maar levensduur verlengen. Of als je kijkt naar het verwerken van het materiaal: zorgen dat je minder afval of uitval hebt.” Een voorbeeld: beton. "Daarin zit een stalen frame; door luchtbellen gaat dat roesten. Door kunststof door het staal te mixen is het staal niet meer nodig. Het effect: minder materiaal, hogere levensduur.” Die levensduur is een belangrijk element voor Elzen. "Ik zegt altijd: shit in is shit uit. Als de kwaliteit van je basisproducten goed is, dan is het eindproduct ook beter.”

Daarnaast werkt het bedrijf aan bio-based materialen, zoals biopolymeren. Maar dat brengt uitdagingen met zich mee volgens Elzen. "Je ziet dat bio-based producten vaak minder lang meegaan, en meer energie kosten om te produceren.” De vraag is dan: weegt de extra energie die je erin stopt op tegen de positieve impact van het materiaal? Ook wordt er veel gebruik gemaakt van recycling, vertelt Elzen. "Materialen die we terugnemen kunnen we vaak in andere markten recyclen of upcyclen.” Ook binnen In4nite wordt gebruik gemaakt van gerecycled materiaal: "Robbin Baas heeft een verticale tuin ontworpen die is gemaakt van gerecycled polyester en nylon.”

Low & Bonar wil met In4nite een brug slaan tussen maakindustrie en designers, en ook dat draagt volgen Elzen bij aan verdere verduurzaming: "We zien dat combinatie van beide expertises kan leiden tot producten die minder milieubelastend zijn - zonder concessies te doen aan esthetiek of functionaliteit.”

Meer dan materiaal
Bij het voorkomen van extra afval en het verduurzamen van het eindproduct speelt ook de manier waarop Low & Bonar samenwerkt met de klant een rol. In plaats van te beginnen met een eindproduct, en daar klanten voor te vinden, begint het bedrijf met de vraag ‘wat wil je maken’, en probeert te zorgen voor het product wat bij die wens past. Elzen: "Wij zijn niet meest makkelijke ontwikkelpartner, omdat wij vragen stellen: wat wil je doen dan? Hoe moet dat er dan uit zien? Waarom doe je het zo? Er wordt ook van ontwerpers gevraagd kritisch te kijken naar hun product.”

Het is dan ook niet alleen het materiaal dat Low & Bonar designers kan bieden, vertelt Elzen. Het bedrijf werkt nu voor het tweede jaar achtereen samen met designers in het kader van het project In4nite. "Je ziet dan ook waar de zwaktes zitten. Veel ontwerpers zijn eenpitters. Een deel van hen vindt het lastig hun ideeën voor het voetlicht te brengen, of om daarna de vervolgstap te maken.” Ook met die zaken kan Low & Bonar helpen. Bijvoorbeeld via het netwerk van het bedrijf. "Als Tijn van Oorsouw iemand belt ‘mag ik bij jou een proef komen maken’, is dat iets anders dan wanneer wij als groot bedrijf bellen.”

Andersom leert Low & Bonar van de designers. "Het helpt ons buiten onze eigen comfortzone te gaan zitten. Vooral het spanningsveld tussen het uiteindelijke ontwerp, de manier waarop ontwerpers denken, en onze binaire manier van kijken naar materiaal en toepassingen, is erg interessant.” Juist uit dat spanningsveld ontstaan mooie nieuwe ideeën, stelt Elzen. Bijvoorbeeld nieuwe ideeën voor businesscases. "Door Rick Tegelaar en zijn 3D-printtechniek zijn bijvoorbeeld in contact gekomen met een bekend schoenenmerk, dat een lijmvrije schoen wil maken.”

Elzen hoopt dan ook dat nog meer Arnhemse ontwerpers zich melden voor In4nite. Elzen: "Laten we kijken hoe we Arnhem als ontwerpstad op de kaart kunnen zetten - niet alleen via product design maar ook via industrieel ontwerp.”