Ontwerp Platform Arnhem (OPA) bestaat 10 jaar en geeft Arnhem een cadeau
Woensdag 10 december 2014
Op de tiende dag van december vierde OPA zijn 10-jarig bestaan met een gevarieerd programma en het aanbieden van het ‘Cadeau voor de Stad’ aan burgemeester Herman Kaiser.
Voorzitter Jeroen van den Eijnde opende deze feestelijke avond met een toespraak waarin terugblikte op de oprichtingsbijeenkomst in mei 2004. Op die avond werd het ontwerpklimaat onder de loep genomen dat zich destijds kenmerkte door een stabiel hogedrukgebied boven ArtEZ vanwege de constante kwaliteit van de ontwerpopleidingen. Daarbuiten was eerder sprake van een onvoorspelbaar weertype dat zich kenmerkte door veel kleine, koststondige initiatieven en veel gepraat over wat er allemaal moest gebeuren om Arnhem werkelijk tot een stad voor mode en vormgeving te maken. OPA stak direct de armen uit de mouwen en initieerde een platform met als doel de kwaliteit van ontwerpers en ontwerpen te tonen, het ontwerpklimaat te versterken en diverse verbindingen tot stand te brengen tussen ontwerpers en bedrijfsleven, tussen vormgeving en publiek en tussen jonge en ervaren ontwerpers uit de verschillende disciplines.
Sinds 2004 organiseerde OPA meer dan 100 activiteiten waaronder de maandelijkse ontwerpcafés met zeer diverse onderwerpen als muurtuinen, fietsen, Hema, idealisme in vormgeving en behang. Wat vooral opviel: elk thema bracht weer nieuw publiek naar OPA zodat in tien jaar een groot aantal mensen werd bereikt met de meest bijzondere en actuele ontwikkelingen binnen de ontwerpwereld.
OPA gelooft in Arnhem als culturele hotspot met een stabiel ontwerpklimaat en wil dit blijven doorontwikkelen. Maar de voorzitter liet weten dat dit alleen mogelijk is als niet alleen landelijke en provinciale partijen OPA steunen, maar ook de gemeente Arnhem. Het besluit van het college van B&W om de subsidieaanvraag van OPA niet te willen beoordelen op grond van het feit dat het de stichting ziet als een brancheorganisatie die er alleen is voor en door ontwerpers, stuit zowel binnen als buiten het OPA-bestuur op veel onbegrip.
Hans Giesing (wethouder Economische Zaken/Binnenstad) en Jos Wegdam (belangenbehartiger binnenstadondernemers) worden op het podium uitgenodigd om het te hebben over de binnenstad. Jos Wegdam geeft aan dat er veel aan de hand is in de binnenstad maar dat Arnhem ook een creatief potentieel heeft. Hij wil leegstand tegengaan en bereikbaarheid versterken zodat mensen willen kopen, winkelen en ondernemers hun brood kunnen verdienen. Giesing vertelt dat er talloze voorbeelden (Building 026, Holiday Inn) zijn van leegstaande panden die andere functies hebben gekregen. Een pand zou opnieuw in gebruik genomen kunnen worden door jonge ondernemers met pop-up stores. Het is aan de gemeente om deze leegstand aan te pakken. Landelijk gezien valt de leegstand in Arnhem nog mee gezien het feit dat in de rest van Nederland 10 % leegstad is tegenover 8 % in Arnhem. Giesing refereert aan het onderzoek van Peter Berns dat onlangs is gepubliceerd en waarin concrete voorstellen worden gedaan om de binnenstad weer aantrekkelijk te maken.
Jos Wegdam geeft aan dat Arnhem onderscheidend moet zijn van andere steden en een duidelijke identiteit moet hebben. Alle ingrediënten zijn aanwezig in de stad maar creativiteit zou meer uitgebuit kunnen worden. Consumenten willen namelijk vermaakt worden. Het Gele Rijders Plein is een goed voorbeeld van een plein dat vervuiling is voor het oog en dat een jarenlang traject kent waarbij steeds gestuit wordt op hetzelfde probleem: geld. Hans Giesing geeft aan dat de gemeente flink is gekort door de rijksoverheid en dat dit geldprobleem niet snel zal veranderen. Giesing komt wel met een oplossing hiervoor en dat is het bundelen van krachten. Vastgoed, ondernemers, studenten en creatieven kunnen creativiteit benutten om onze hotspot (binnenstad) een boost te geven.
Na het verhaal van Jos Wegdam en Hans Giesing is het tijd om te kijken naar de oplossing die de ontwerpers Helma Bovens, Bernd Volmer en Yin Yin Wong (alledrie alumni ArtEZ) voorstellenvoor een publieksvriendelijke en toegankelijke binnenstad. Zij hebben de afgelopen periode gewerkt onder begeleiding van ‘wayfinding expert’ Paul Mijksenaar aan OPA’s tweede cadeau voor de stad waarmee OPA het feestjaar hoopt af te sluiten.
Helma Bovens start haar presentatie met de bevindingen uit de Stadsmonitor met informatie hoe vaak, hoe lang en waarvoor het publiek door de Arnhemse binnenstad loopt. Zes van de tien binnenstadbezoekers komt uit Arnhem; vier van de tien zijnbuitenlanders bezoekers. De toegankelijkheid van de binnenstad wordt belemmerd door het vele autoverkeer op de centrumring.. Groot voordeel is de compacte schaal van de binnenstad waarin alles op loopafstand is. Wie Arnhem bezoekt verdwaalt echter in het woud van verschillende routingborden voor de loop- en fietsroutes. Het advies van de ontwerpers is dan ook om vooral voor de voetgangers een duidelijke en prikkelende routing te maken zonder toevoeging van nieuw borden.
Momenteel functioneren bepaalde gebieden in de binnenstad al als kwartieren zoals Musiskwartier, Rozetkwartier, Stegenkwartier en buiten de centrumring het Modekwartier.. De ontwerpers willen hierop voortbouwen met nieuw te benoemen kwartieren: het Jans-, Koren-, Rijn- en Eusebiuskwartier. . Deze oplossing heeft natuurlijk wel een bewegwijzering nodig en hoe ga je dit doen zonder extra borden neer te zetten? De ontwerpers stellen voor om zoveel mogelijk gebruik te maken van bestaande elementen in het straatbeeld. Zo zien zij in de vele putdeksels een goede mogelijkheid een tweede functie te geven door kleur, logo’s of graffiti toe te voegen die refereren aan het kwartier waarin ze liggen. De putdeksels kunnen belangrijke dragers worden voor het beeldmerk dat voor de ontwerpers voor elk kwartier willen ontwerpen. De ondernemers in een kwartier kunnen dan zelf marketingcampagnes bedenken waarin het beeldmerk wordt gebruikt. Naast het versterken van de routing stellen de ontwerpers voor om de toegang tot elk kwartierte accentueren door middel van elementen die een soort poort vormen om de bezoekers welkom te heten. Onder meer door middel van banieren en gevelversieringen wordt steeds de ingang van een kwartier aangegeven. Als laatste moet volgens de ontwerpers ook de toegankelijkheid van de buitenring naar de binnenstad aantrekkelijker worden gemaakt. Zij stellen voor om bijvoorbeeld de zebrapaden te voorzien van gedichten. Om de routing naar en de door de binnenstad te verbeteren willen de ontwerpers de bestaande ANWB-routing aanpassen. Zij stellen voor om de bekende wandelaar op de routingpalen te vervangen door de beeldmerken van de kwartieren en op de borden bij elke bestemming het aantal te lopen minuten te vermelden. De bestaande stadsplattegronden moeten gebruiksvriendelijker worden ontworpen, de kwartieren zichtbaar maken en op meer logische plekken worden geplaatst in de nabijheid van parkeergelegenheden en bestaande routingborden. Wethouder Hans Giesing reageert enthousiast op het voorstel van de drie jonge creatieven en belooft de gebruiksonvriendelijke borden weg te halen in de binnenstad. Daarnaast doet hij het voorstel om de naamgeving van de bestaande parkeergarages te wijzigen in de nieuwe kwartiernamen.
Tussen de bedrijven door vindt de Arnhem Designquiz plaats onder leiding van Peter Nijenhuis als informeler onderdeel in het programma.. Een wasknijper, bekertje en lepel worden door het petje op, petje af principe ingezet om vragen over ontwerpen in Arnhem te beantwoorden. Het publiek krijgt vragen toegeworpen over de bikedispenser in Arnhem-Zuid, de letters van Willemeen en kamers in hotel Modez.
Tenslotte wordt burgemeester Herman Kaiser uitgenodigd om het DNA (Design Notities Arnhem) te lanceren. Jeroen van den Eijnde stelt de burgemeester eerst een aantal vragen over het belang van vormgeving in de stad. Herman Kaiser benadrukt het belang van een goede vormgeving in de stad maar van utopische vergezichten houdt hij niet: ’s nachts mag je dromen maar overdag moeten de handen uit de mouwen om van Arnhem iets moois te maken. Hij streeft naar Arnhem als the place to be en geeft aan dat je een stad met z’n allen moet maken. Dan is het zover: Herman Kaiser drukt op de rode knop en daar verschijnt de spiksplinternieuwe responsive website voor computer, tablet en mobiele telefoon. Veel ontwerpwetenswaardigheden voor inwoners en bezoekers van de stad verschijnen in beeld. Stadswandelingen en –fietstochten nodigen mensen uit om de stad te bekijken door de ogen van een ontwerper. In de toekomst zal je behalve de fietstocht van Erik Vos en Martin Majoor nog meer wandelingen en tochten kunnen lopen en fietsen. Met dit prachtige cadeau voor de stad sluit Jeroen van den Eijnde deze feestelijke avond af. De Designquiz wordt gewonnen door Raadslid (en architect) Matthijs de Loor en op het nippertje verschijnt Edwin Verdurmen van CASA nog even op het podium om zijn jongere broertje OPA te feliciteren. Nadat het publiek luidkeels ‘hiep hiep hoera’ heeft gezongen, is het tijd om de keel te smeren met een glas champagne.
