Grafisch ontwerper Kai Udema studeerde in 2017 af aan ArtEZ Arnhem – richting Graphic Design - en werd door OPA geselecteerd als Arnhemse Nieuwe. Tijdens zijn studie liep hij stage bij ontwerpbureau LAVA Beijing en na zijn studie kon hij al snel terecht als assistent-ontwerper bij Studio Jeremy Jansen in Amsterdam – actief in de culturele sector actief en gespecialiseerd in typografie en kunstpublicaties. Aan hem dankt Kai zijn huidige atelier in Amsterdam, waar hij autonoom werk maakt en sinds kort een eigen ontwerppraktijk runt. Naar aanleiding van zijn ontwerp voor Een Goed Boek 2018 vertelt Kai over zijn werk en werkwijze.
Fascinatie voor systematiek
“Als het op toegepast werk aan komt kan ik mijn ideeën het beste kwijt in typografie. Niet alleen omdat ik makkelijk denk in vorm, maar ook omdat vorm en informatie samen komen in typografie: in feite omvat het de kern van wat er vaak nodig is. Ik ben op het moment bezig mijn eerste lettertype te lanceren: Nova. Niet dat ik mezelf typograaf zou noemen, maar wat ik misschien wil zeggen is dat ik daardoor een fascinatie voor systematiek begin te herkennen bij mezelf. Een lettertype is eigenlijk niet meer dan een visueel idee, toegepast in een leesbaar systeem. In die zin ben ik niet gespecialiseerd in bijvoorbeeld een techniek, of lettertypes, maar in het ontwikkelen van (visuele) systemen in het algemeen, die toepasbaar zijn in verschillende omstandigheden en op diverse media.
Vorm en proces
Mijn werk is erg gericht op abstracte vorm, maar tegelijkertijd ook conceptueel gelaagd. In theorie lijken esthetiek en concept elkaar vaak uit te sluiten, terwijl het juist interessant wordt op het moment dat je ze beschouwt als gelijkwaardig; dan ontstaat er ruimte voor een vloeibaarder proces en kan het project poëtischer van aard worden - iets waar ik steeds meer naar opzoek ben. Mijn afstudeerwerk ‘Meditations On A Black Circle (Objects and Surfaces)’ ging heel direct over deze tweedeling: het sculptuur is compleet visueel en abstract, maar verbeeld een heel concreet conceptueel proces. Het is niet duidelijk welke van de twee de hoofdpersoon is. Ik zie dit werk bijna als een beeldend manifest voor de rest van mijn werk: vorm en concept beschouwend als twee kanten van dezelfde munt. Daarnaast is het een werk waarbij er een proces heeft plaatsgevonden wat uitermate doelloos van aard is en enkel leidt tot het genereren van de vormen waaruit het sculptuur bestaat. De vorm staat in dienst van dit proces, en het proces in dienst van de vorm. Ik vind het belangrijk de kijker uit te dagen in ideeën over wat waarde is, in dit geval doormiddel van een set vormen die doelloos hun eigen herkomst verbeelden.
Een Goed Boek
Ik probeer vaak eerst te zoeken naar een typografische uiting, en in dit geval kon ik meteen aan de slag met een set tekstuele gegevens. Het ontwerp moest toepasbaar zijn in verschillende formats (poster, flyer, facebook, instagram, etc) en zou geproduceerd worden met verschillende technieken (zeefdruk, digitaal, offset). Daarom bedacht ik een set van losse, typografische onderdelen die dat kon toelaten. Ik heb alle tekstuele elementen die aanwezig moesten zijn behandeld als opzichzelfstaande onderdelen, zodat ze makkelijk te combineren waren in verschillende formats en uit te voeren in elke techniek. Binnen dit idee was ik opzoek naar composities die visueel klopten, maar ook niet te voor de hand liggend waren. Om nog te refereren aan het boek als fysiek object heb ik gezocht naar een simpele vorm die daar suggestief naar verwijst. Vandaar dat zon-achtige ding: een open boek wat op zijn rug ligt. De kalligrafie-achtige letter heb ik gebruikt als verwijzing naar het eeuwenoude ambacht van grafiek en boeken maken. Hij oogt wat kitscherig, dus om dat tegen te gaan heb ik hem gecombineerd met wringende kleuren. Al met al was de aanpak dus vrij pragmatisch, maar daarbinnen heb ik heel intuïtief kunnen werken.
Artistieke vrijheid
Mijn droomopdracht is niet echt een opdracht, maar ik heb al een hele tijd de drang om ‘iets te beginnen’, hoe vaag dat ook klinkt. Of dat een collectief, een expositieruimte, een uitgeverij of alles tegelijk is weet ik nog niet, maar ik denk momenteel na over een manier waarop ik zoveel mogelijk onverwachte werkomstandigheden kan laten ontstaan - in samenwerkingsverband, waarbinnen vormen van kunst, ontwerpen, publiceren, architectuur, schrijven, en exposeren elkaar kunnen onderbouwen, aanvullen en voeden. Ik vind het fantastisch om ‘klassiek’ grafisch werk te maken in opdracht, zoals een poster, maar ik voel ook een grote drang artistieke methodes en gedachtegangen uit te kunnen diepen, in plaats van alleen te denken vanuit een eindproduct."
