Design & Co: Co-Scheppen

Het woord design staat steeds vaker gelijk aan innovatie, en samenwerken of ‘co-scheppen’ is hierin een belangrijke factor. Design kan worden ingezet als middel om de wereld te verbeteren en de artistieke kwaliteiten van het ontwerp zijn hierin niet langer leidend. Dit zijn de tendensen die vanavond ter sprake komen bij Ontwerp Platform Arnhem. Marlies Leupen vraagt een aantal ondernemers ons te tonen hoe ze de maatschappij proberen te verleiden tot veranderingen. De meeste ideeën zijn voortgekomen uit multidisciplinaire samenwerkingen. 

Sander Hermsen psycholoog en grafisch vormgever, vertelt over een ‘toolkit’ die hij heeft ontwikkeld in samenwerking met ontwerpers en gedragswetenschappers. Deze ‘toolkit’ helpt ontwerpers gemakkelijker aan informatie uit de gedragswetenschap. Het geeft praktische voorbeelden waarbij wetenschap gecombineerd met design de mens kan verleiden tot beter gedrag. In deze ‘toolkit’ zitten zogenaamde ‘lenzen’ die de ontwerper uitnodigen na te denken over de beweegredenen van zijn doelgroep. Het gebruik hiervan geeft ook de klant van de designer meer zekerheid, omdat die weet dat het ontwerp uitgaat van wetenschappelijk onderzoek. 
Vragen vanuit het publiek brengen Sander Hermsen tot een tip aan het publiek. ‘Het is belangrijk dat alle leden die samenwerken ‘synergie’ nastreven. Als dat lukt, is het voordeel dat je kennis en invalshoeken van verschillende disciplines kunt inzetten.'

‘Deze dame heeft er genoeg van en neemt het heft in eigen hand’, zo beschrijft Marlies Leupen, Marlijn van den Hoeven, één van de oprichter van ‘Plaatsmakers’. Met experts uit verschillende disciplines ‘maken of vermaken’ zij plaatsen. Locaties maar ook leegstaande gebouwen worden geherdefinieerd. Hoe laat je mensen anders kijken naar hun omgeving en meedenken over de invulling van plekken? Vragen om inbreng, maar af en toe ook provoceren blijkt nodig. 
Vragen vanuit het publiek gaan in op hoe ‘Plaatsmakers’ mensen in beweging zet en waar je terecht kunt als je een goed idee hebt voor een plek. ‘Vanuit ons netwerk komen we vaak bij de juiste mensen terecht en we proberen dan beleidsmakers en mensen te ‘triggeren’ met een idee,’ legt Marlijn van den Hoeven uit.

Een groep ontwerpers gaan met het recycleprobleem van Zanzibar aan de slag. Ze besluiten zich te verdiepen in het hergebruiken van geïmporteerd glas waarmee het eiland geen raad weet. Pim van Baarsen vertelt hoe een aantal designproducten vanuit deze samenwerking met de plaatselijke bevolking tot stand kwamen. Pim benoemt dat hij uit projecten met een maatschappelijk belang veel voldoening haalt. Zij presenteerden hun project op de Dutch Design Week.
Het publiek vraagt hem hoe hij te werk gaat om van maatschappelijk nut te kunnen zijn. Pim geeft aan vaak op eigen initiatief ideeën in gang te zetten, ‘ga erheen en kijk wat je kunt doen.’

Designdeskundige Anne van der Zwaag houdt zich bezig met ‘Social Design’ en heeft een boek gemaakt, in samenwerking met Stichting Doen, over dit fenomeen. Ze tonen hierin inspirerende voorbeelden van voornamelijk kleinschalige projecten die een grote impact hebben. Zij leveren een mooie bijdrage aan een betere wereld. Zij pleit voor deze vorm van design en benoemt zijn kracht.
Kritische vraag vanuit het publiek is, wat is het verschil met de jaren 70, waarom zou deze geëngageerde aanpak nu wel werken? ‘Urgentie, grote bedrijven en overheden zien dat er veranderingen nodig zijn, om bijvoorbeeld klimaatverandering tegen te gaan,’ zegt Anne van der Zwaag. Een bezoeker vult aan dat de komst van internet en social media ook enorm van invloed zijn en een groot verschil met de jaren ’70. 

Afsluitend een aantal tips voor ontwerpers, voor als je een beweging op gang wilt brengen:

‘Kijk over de grenzen, ga buiten Europa en kom in aanraking met andere culturen,’
Pim van Baarsen.

‘Doe het niet alleen, ga samenwerkingen aan. Het gezamenlijk streven naar ‘synergie’ is hiervoor de basis,’
Sander Hermsen.

‘Wat zie je om je heen? Ga met lokale problemen aan de slag,’
Anne van der Zwaag.

‘Een klein idee kan een groot verschil maken in de wereld,’
Marlijn van den Hoeven.

‘Gewoon doen!’